Debian 12 Swap Alanı Nasıl Oluşturulur?

Sisteminizin belleği tükendiğinde disk üzerinde geçici depolama alanı sağlayan swap, özellikle düşük RAM’li sunucularda veya bellek yoğun işlemlerde hayat kurtarıcıdır. Bu rehberde, Debian 12 üzerinde hem swap partition (bölüm) hem de swap file (dosya) yöntemleriyle nasıl swap alanı oluşturacağınızı adım adım göstereceğim.

Swap Durumunu Kontrol Etme

Öncelikle sisteminizde hali hazırda bir swap alanı olup olmadığını kontrol edelim:

sudo swapon --show
free -h

Eğer hiçbir çıktı görmüyorsanız swap aktif değil demektir.

Yöntem Seçimi

Swap Partition

• Avantajı: Performans biraz daha yüksek, özellikle HDD sistemlerde.
• Dezavantajı: Disk bölümü ayarlamak yeniden bölümleme gerektirebilir, risk barındırır.

Swap File

• Avantajı: Dinamik boyutlandırma, varolan disk üzerinde anında oluşturma.
• Dezavantajı: Çok küçük performans farkı (SSD’lerde ihmal edilebilir).

Swap Partition Oluşturma

1. Disk Bölümleme

Örneğin /dev/sda üzerine yeni bir bölüm eklemek için fdisk ya da parted kullanabilirsiniz:

sudo parted /dev/sda
# parted> mkpart primary linux-swap 50G 54G
# parted> quit

Basit bir ASCII şemayla:

/dev/sda:
┌───────┐ ┌────────┐ ┌─────────┐
│ /boot │ │  root  │ │  swap   │
└───────┘ └────────┘ └─────────┘

2. Swap Olarak İşaretleme ve Aktivasyon

sudo mkswap /dev/sda3
sudo swapon /dev/sda3

3. Kalıcı Hale Getirme

/etc/fstab dosyasına aşağıdaki satırı ekleyin:

/dev/sda3 none swap sw 0 0

4. Doğrulama

sudo swapon --show
free -h

Swap File Oluşturma

Mevcut diskten bölümleme riski almadan swap ihtiyacını karşılamak için:

1. Boş Dosya Oluşturma

Örneğin 4 GB’lık swap dosyası:

sudo fallocate -l 4G /swapfile

Eğer fallocate yoksa:

sudo dd if=/dev/zero of=/swapfile bs=1M count=4096

2. İzinleri Ayarlama

Güvenlik için sadece root erişimi:

sudo chmod 600 /swapfile

3. Swap Alanına Dönüştürme ve Aktive Etme

sudo mkswap /swapfile
sudo swapon /swapfile

4. Kalıcı Hale Getirme

/etc/fstab dosyasına şu satırı ekleyin:

/swapfile none swap sw 0 0

5. Doğrulama

swapon --show
free -h

Bazı İpuçları

Swap Boyutu

• Genel kural Ram × 1 veya Ram × 2 dir.
• Modern sistemlerde RAM çoksa 1 × RAM yeterli.
• Hibernation (uyku modu) kullanılacaksa RAM+1 GB.

Swappiness Ayarı

Linux’in ne kadar agresif swap kullandığını belirler (0–100). Örneğin daha az swap için:

echo "vm.swappiness=10" | sudo tee /etc/sysctl.d/99-swappiness.conf
sudo sysctl --system

Swap’i İzleme

htop, free -h, vmstat 1, sar -W gibi araçlarla swap kullanımı izlenebilir.

Zram Alternatifi

RAM üzerinde sıkıştırılmış swap oluşturmak için zram-tools paketi ile yüksek I/O gecikmesine sahip sistemleri rahatlatabilirsiniz.

Ek Olarak

Bu yazıda Debian 12 üzerinde swap alanını nasıl oluşturacağınıza dair bir rehber hazırladım. Swap oluştururken ben de her seferinde İngilizce kaynaklara bakmaktansa sade bir Türkçe kaynak istiyordum. Bu yazı da buna vesile olmuş oldu. Umarım yararlı olabilmişimdir, okuduğunuz için teşekkürler.